Tìm hiểu về lightweight blockchain Mina Protocol

Mina Protocol là gì?

Mina Protocol là một blockchain nhỏ sử dụng các hợp đồng thông minh không kiến thức (zkApps) để cung cấp cơ sở hạ tầng riêng tư, an toàn và có thể mở rộng cho hệ sinh thái web3. Không giống như một số nền tảng blockchain ưu tiên khả năng mở rộng, Mina tập trung vào khả năng phi tập trung nhằm đảm bảo một mạng lưới mạnh mẽ.

Các blockchain phổ biến như Bitcoin và Ethereum tích lũy dữ liệu theo thời gian. Nhiều khối hơn được thêm vào những blockchain này thông qua số giao dịch ngày càng tăng. Hai mạng này hiện có hàng trăm gigabyte trong bộ lưu trữ.

Tuy nhiên, với blockchain Mina, kích thước lưu trữ vẫn cố định ở mức 22KB. Điều này đảm bảo một quy trình liền mạch để xác minh và đạt được trạng thái đồng thuận của mạng bằng cách sử dụng bằng chứng không kiến thức 22KB (zk proofs).

Vào năm 2020, Mina đã được ra mắt sau khi trải qua một số giai đoạn testnet. Mina đã huy động thành công 92 triệu đô la vào tháng 3 năm 2022, dẫn đầu bởi FTX Ventures và Three Arrows Capital. Nhóm cho biết sẽ sử dụng số tiền này để đẩy nhanh việc áp dụng Mina làm nền tảng zk hàng đầu trong web3, thu hút các nhà phát triển hàng đầu vào mạng.

Cách thức hoạt động

Mina sử dụng Bằng chứng cổ phần (PoS) của Ouroboros Praos, một cơ chế được phát triển bởi IOHK, một trong những công ty đứng sau Cardano. Nó được thiết kế đơn giản, cho phép tất cả những người tham gia đóng góp theo tỷ lệ dựa trên cổ phần của họ trong giao thức.

Mina sử dụng một bộ bằng chứng không kiến thức lai (zk-SNARK), cấu trúc node duy nhất và khung kỹ thuật. Ở cấp độ cơ bản nhất, zk proofs là một công nghệ cho phép người dùng chứng minh rằng họ có một số thông tin nhất định hoặc là một người cụ thể mà không tiết lộ bất kỳ dữ liệu thực tế nào cho bên kia. Dựa trên điều này, Mina giới thiệu một cơ chế có tên là Recursive Zero-Knowledge Proof (bằng chứng không kiến thức đệ quy).

Bằng cách sử dụng zk-SNARK đệ quy, Mina có thể xác minh hiệu quả từng chuyển đổi trong thời gian thực, bất kể số lượng chuyển đổi trước đó trong hệ thống. Một thế hệ người tham gia mới vận hành blockchain nhẹ nhất thế giới. Whitepaper của nền tảng cũng nói rằng Mina cung cấp một hệ thống thanh toán với thời gian xác minh nhanh là 200 mili giây.

Các zk-SNARK đệ quy đảm bảo xác minh tính chính xác theo thời gian liên tục của sổ cái lịch sử. Thay vì mỗi người tham gia xác minh các giao dịch một cách độc lập, mạng tạo bằng chứng về tính đúng đắn cho các giao dịch (zk-SNARK) và chia sẻ chúng trên toàn mạng. Điều này giúp người dùng không cần phải dựa vào các bên trung gian để có thông tin sổ cái chính xác. Thay vào đó, người dùng nhận được trạng thái sổ cái cùng với zk-SNARK, đảm bảo độ chính xác của trạng thái bằng mật mã.

Về bản chất, nền tảng này nhằm mục đích tạo ra một hệ thống thanh toán phi tập trung cung cấp khả năng xác minh hiệu quả lịch sử của hệ thống ngay từ đầu mà không cần dựa vào bên ngoài.

Trình xác thực

Bất kỳ ai cũng có thể trở thành trình xác thực trên Mina. Vì giao thức liên tục sử dụng zk-SNARK đệ quy để chứng minh tính hợp lệ của trạng thái, nên bảo mật full node đạt được bằng cách tải xuống zk-SNARK, có dung lượng khoảng một trăm byte và mất vài mili giây tính toán để xác minh. Do đó, trình xác thực là công cụ duy trì mạng an toàn và hợp lệ.

Có hai nhóm trình xác thực trong blockchain Mina:

• Các nhà sản xuất blockchain: chịu trách nhiệm chọn giao dịch nào sẽ được đưa vào khối tiếp theo. Họ có xu hướng ưu tiên các giao dịch có phí cao nhất. Để thêm năm giao dịch, nhà sản xuất khối cũng phải thêm năm SNARK giao dịch tương ứng. Những thứ này có thể được lấy trên Snarketplace, một thị trường đặc biệt từ những người tham gia mạng chuyên biệt khác được gọi là Snarkers.
• Snarker hoặc Snark-workers: là các thành viên mạng tạo zk-SNARK để xác minh giao dịch. Họ nhận được hoa hồng cho công việc của mình và nếu SNARK của họ được sử dụng trong một khối, Nhà sản xuất khối sẽ trả khoản phí này trong tổng phí giao dịch.

Tính năng

• Truy cập nguồn tiền toàn cầu với Mina: Truy cập các stablecoin và token ngang hàng (P2P) trên toàn thế giới bằng cách sử dụng chuỗi 22 kb^ Mina, thực hiện các giao dịch toàn cầu từ điện thoại thông minh và trình duyệt mà không cung cấp dữ liệu cá nhân cho các thực thể tập trung.
• Phát triển zkAppS3, các ứng dụng nâng cao quyền riêng tư: Tạo các ứng dụng phi tập trung (DApp) bằng cách sử dụng zk-SNARK để bảo vệ quyền riêng tư ở cấp dữ liệu, xác minh các yêu cầu mà không làm lộ thông tin người dùng.
• Mở ra khả năng tương tác của doanh nghiệp với Mina: Tận dụng hiệu quả chi phí và quyền riêng tư của các chuỗi riêng tư với khả năng tương tác của các chuỗi công khai bằng Mina, cho phép khả năng tương tác doanh nghiệp hiệu quả.
• Trao quyền cho các doanh nghiệp với Mina: Trao quyền cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên toàn cầu để tạo ra các sản phẩm tiền điện tử, tích hợp liền mạch chúng vào các giải pháp tài chính truyền thống. Các bên thứ ba sẽ không kiểm soát quá trình tạo, triển khai và vận hành và sẽ không yêu cầu chi phí cao hoặc kiến thức kỹ thuật chuyên môn.
• Giảm phí giao dịch và tăng cường giao dịch không tin cậy: Kích hoạt thương mại điện tử không tin cậy và giao dịch ngang hàng mà không cần trung gian tập trung, nhờ đó giảm thiểu phí giao dịch và giúp giao dịch toàn cầu trở nên liền mạch.
• Kích hoạt các dịch vụ tài chính an toàn và công bằng: Xác minh thông tin liên quan một cách an toàn và không truy cập dữ liệu riêng tư của người dùng, đảm bảo người cho vay chỉ sử dụng các tiêu chí công bằng để đưa ra quyết định.
• Tạo điều kiện cho các cuộc biểu quyết riêng tư và có thể kiểm chứng: Đảm bảo các cuộc bỏ phiếu có thể kiểm chứng và kiểm toán đầy đủ trong khi vẫn bảo vệ quyền riêng tư và bảo vệ thông tin bỏ phiếu.

Ưu và nhược điểm của Mina

Một trong những đặc quyền chính của giao thức Mina là cách tiếp cận xác định lại đối với xác minh và lưu trữ blockchain, luôn giới hạn kích thước tổng thể của blockchain. Nhóm mô tả nó là cầu nối hoàn hảo giữa thế giới thực và tiền điện tử.

• Thông lượng cao hơn: Giao thức Mina tạo điều kiện cho sự tham gia bình đẳng vào mạng đồng thời tăng thông lượng. Các node có sự tương tác liền mạch, do đó đạt được sự đồng thuận một cách nhanh chóng.
• Cải thiện tính phi tập trung: Vì hầu hết mọi người đều có thể tham gia, nên việc phân phối các node đảm bảo sẽ rộng hơn, thúc đẩy tính phi tập trung mà không cần dựa vào bất kỳ bên thứ ba nào.
• Mina’s Snapps – ứng dụng phi tập trung duy nhất của zkApps sử dụng mật mã để thực hiện các giao dịch blockchain không tin cậy. Với những zkApps này, người dùng có thể:
  • Khám phá thông tin trong thế giới thực.
  • Truy cập xác minh đơn giản và cải thiện độ chính xác cho các tính toán phức tạp
  • Chạy full nodetrên điện thoại thông minh.

Còn dưới đây là một số nhược điểm:

• Mina có tốc độ chỉ 22 TPS
• Giao thức Mina không thể xử lý đồng thời nhiều giao dịch
• Tăng số lượng fork chạy theo công nghệ

Tokenomics

MINA là tiền điện tử bản địa vận hành Mina Protocol. MINA tương tác với mạng và thanh toán cho các giao dịch. Chủ sở hữu có thể trực tiếp stake và kiếm tiền cũng như xác thực các giao dịch. Người dùng cũng có thể sử dụng MINA để tương tác với Snapps — zkApps chạy trên giao thức.

Tính đến ngày 08 tháng 05 năm 2023, có khoảng 896 triệu MINA đang được lưu hành, so với tổng nguồn cung (chưa khai thác) là khoảng 1 tỷ token. MINA có vốn hóa thị trường là 489 triệu đô la, với giá của MINA hiện đang giao dịch ở mức 0,54 đô la.

Nguồn cung ban đầu của MINA là 1 tỷ. Nguồn cung không bị giới hạn và dự kiến sẽ tăng theo thời gian. Mỗi MINA có thể chia hết đến chín chữ số thập phân. Mina sẽ thưởng cho những người tham gia tương tác trong quản trị của hệ sinh thái và stake token của họ trong thời gian dài.

Mina giới thiệu lạm phát như một hình phạt đối với người dùng hold token mà không stake. Việc giảm thêm tỷ lệ lạm phát sẽ tùy thuộc vào sự quản lý của Mina. Để khuyến khích các nhà đầu tư, Mina đã ra mắt với tỷ lệ lạm phát hàng năm là 12%. Nó có kế hoạch giảm tỷ lệ đó xuống 7% vào năm 2026.

Trường hợp sử dụng

• Giao dịch: Người dùng có thể mua và bán hoặc trao đổi MINA giống như bất kỳ loại tiền điện tử nào khác
• Stake: Người dùng nắm giữ MINA có thể stake để kiếm phần thưởng cho việc bảo mật mạng.
• Thanh toán: MINA là phương tiện thanh toán chính của Mina
• Phần thưởng: MINA được sử dụng để khuyến khích các nhà sản xuất khối tạo ra các khối mới và thưởng cho Snarker, những người chứng minh tính hợp lệ của giao dịch.
• MINA cũng tương tác với Snapps (DApps được xây dựng trên Mina). Ví dụ: người dùng có thể sử dụng MINA để tương tác với Teller Finance. Nền tảng rủi ro tín dụng thuật toán này sử dụng công nghệ của Mina để tạo ra một thị trường cho vay phi tập trung. Dịch vụ này cho người dùng truy cập dễ dàng vào các dịch vụ on-chain cao cấp đồng thời bảo mật thông tin cá nhân của họ.

Phân bổ

Phân bổ ban đầu của MINA như sau:

• Cộng đồng: 40,3%
• Core contributors: 26,3%
• Backers: 20,5%
• Tài trợ Labs: 7,5%
• Mina Foundation: 6%

Lịch trả token

Ví lưu trữ MINA

Hiện tại, cộng đồng Mina đã phát triển hai ví chính — Clorio và Auro. Mina Foundation đã tuyên bố hiện tại không có kế hoạch tạo ví chính thức.

Giao dịch MINA

• Binance
• Kraken
• Coinbase Exchange
• OKX
• Bybit

Roadmap

Roadmap được chia thành năm lĩnh vực cốt lõi.

• Trust Minimization: mục đích làm cho chuỗi thay thế (altchain) trở nên bất khả xâm phạm hơn trước các cuộc tấn công và tiếp tục tập trung vào bảo mật.
• ZK-Programmability: tập trung vào việc xây dựng lớp khả năng lập trình ZK tốt nhất có thể trên Mina.
• Settlement Layer Performance: bao gồm các mục tiêu của giao thức nhằm tối ưu hóa các lớp hiệu suất độ trễ, tính hữu hạn và thông lượng của Mina.
• Minaverse: tập trung mạnh vào khả năng tương tác.
• Road to DAOification: thiết lập một hệ thống ra quyết định cho Mina để blockchain hoạt động hiệu quả và có tác động tích cực đến thế giới.

Chi tiết roadmap có thể tham khảo tại đây.

Backers

Kết luận

Blockchain Mina cung cấp một giải pháp sáng tạo cho bộ ba bất khả thi của blockchain. Cách tiếp cận nhất quán của nó để duy trì một mạng có kích thước không đổi, tạo điều kiện thuận lợi cho khả năng mở rộng, bảo mật và phi tập trung.

Nếu Mina tiếp tục cung cấp theo lộ trình nhiều năm của nó, blockchain này có thể ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt là trong việc trao quyền cho các doanh nghiệp không thuộc web3 áp dụng công nghệ blockchain và tạo điều kiện cho khả năng tương tác multi-chain.

Nguồn: Tổng hợp